Sổ Bảo hiểm xã hội (BHXH) là căn cứ để chi trả chế độ BHXH cho người lao động. Nhưng khi chấm dứt hợp đồng lao động vì lý do nào đó mà người sử dụng lao động không chốt sổ BHXH cho người lao động, trong trường hợp này người lao động cần phải làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình.
Ai có nghĩa vụ chốt sổ BHXH ?
Căn cứ khoản 5 Điều 21 Luật bảo hiểm xã hội quy định như sau: “Phối hợp với cơ quan bảo hiểm xã hội trả sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động, xác nhận thời gian đóng bảo hiểm xã hội khi người lao động chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc theo quy định của pháp luật”.
Cũng đồng thời căn cứ vào khoản 3 Điều 47 Bộ luật lao động năm 2012 quy định như sau: “Phối hợp với cơ quan bảo hiểm xã hội trả sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động, xác nhận thời gian đóng bảo hiểm xã hội khi người lao động chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc theo quy định của pháp luật”.
Như vậy, từ các quy định nêu trên ta thấy rằng trách nhiệm chốt sổ BHXH là thuộc về người sử dụng lao động theo quy định.
Người lao động cần làm gì khi doanh nghiệp không chốt sổ BHXH ?
Cách 1: Khiếu nại BHXH
Căn cứ khoản 1 Điều 118 Luật bảo hiểm xã hội quy định như sau: “Người lao động, người đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng, người đang bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội và những người khác có quyền đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định, hành vi của cơ quan, tổ chức, cá nhân khi có căn cứ cho rằng quyết định, hành vi đó vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình”.
Trình tự khiếu nại:
Khiếu nại lần đầu: Khi người sử dụng lao động không thực hiện thủ tục chốt BHXH người lao động có quyền khiếu nại lần đầu.
Khiếu nại lần 2: Trường hợp người lao động không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu hoặc quá thời hạn giải quyết khiếu nại mà khiếu nại không được giải quyết thì người lao động có thể khiếu nại lần 2 tới Chánh Thanh tra Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, nơi người sử dụng lao động đặt trụ sở chính.
Cách 2: Kiện ra Tòa án:
Căn cứ khoản 2 Điều 10 Nghị định 24/2018/NĐ – CP quy định về việc khởi kiện ra Tòa như sau:
Người khiếu nại có quyền khởi kiện vụ án tại Tòa án theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự trong trường hợp sau đây:
- Có căn cứ cho rằng quyết định, hành vi của người sử dụng lao động là trái pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình;
- Không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu
- Đã hết thời hạn quy định mà khiếu nại lần đầu không được giải quyết.
Như vậy, từ quy định nêu trên người lao động có quyền khởi kiện ra Tòa án căn cứ khởi kiện là người sử dụng lao động không chốt sổ BHXH cho người lao động.
Căn cứ theo điểm d khoản 1 Điều 201 Bộ luật Lao động 2012, tranh chấp về bảo hiểm xã hội lại là một trong những trường hợp không bắt buộc phải hòa giải.
Vì vậy, người lao động trong trường hợp này cũng có thể chọn giải quyết theo thủ tục hòa giải thông qua hòa giải viên lao động. Nếu không hòa giải được thì sau đó có thể yêu cầu Tòa án giải quyết.